افزايش نگراني ها از احتمال آلودگي آب تهران

افزايش نگراني ها از احتمال آلودگي آب تهران
در حالي که اين روزها آلودگي هواي تهران همه اخبار محيط زيست را تحت تاثير خود قرار داده است، خبرهاي نگران کننده ديگري هم در اين حوزه به گوش مي رسد. آلودگي آب شهري تهران و چند کلانشهر ديگر به نيترات از جمله اين اخبار نگران کننده است که پيش تر نيز درباره آن اخباري به طور جسته و گريخته منتشر شده بود.قاسم ذوالفقاري مدرس دانشگاه و متخصص آلودگي هاي زيست محيطي، در گفت وگو با «اعتماد» با اعلام اين خبر که «آلودگي آب شهرهاي تهران، مشهد و اراک بالاتر از حد استاندارد است»، خواستار انديشيدن تمهيدات مناسبي براي مقابله با آلودگي آب شد. ذوالفقاري در حالي که استاندارد قابل قبول آلاينده نيترات در آب را بر اساس قوانين زيست محيطي کشور 50 ميلي گرم در ليتر عنوان مي کرد، درباره نتايج تحقيق و مطالعه آب تهران و چند کلانشهر ديگر گفت؛ «تحقيقات نشان مي دهد ماکسيمم غلظت نيترات در آب مشهد 486، در اراک 171 و در تهران 85 ميلي گرم است.» وي سپس با اشاره به اين نکته که غلظت ماکسيمم مبناي محاسبه نيست، بلکه بايد ميزان متوسط نيترات در کل آب ها اندازه گيري شود، ادامه داد؛ «به هر حال با اين اعداد و ارقام به نظر مي رسد غلظت متوسط و ميانگين نيترات لااقل در اين شهرها بالاتر از حد استاندارد باشد و تقريباً مي توان گفت آب تهران، مشهد و اراک آلوده به نيترات است.»اين کارشناس آلودگي هاي زيست محيطي با ارائه توضيح مختصري درباره چرخه نيتروژن در طبيعت گفت؛ «نيترات يک ماده طبيعي است که از چرخه نيتروژن در طبيعت به دست مي آيد. نيتروژن ابتدا توسط گياهان جذب شده و بعد با از بين رفتن گياهان و جانوراني که از آن گياهان تغذيه کرده اند به آمونياک و نيتريد تبديل مي شود. بعد از آن نيتريد به نيترات تبديل مي شود. بنابراين همواره در آب مقداري نيترات وجود دارد که به طور طبيعي به وجود آمده، اما بالا رفتن غلظت نيترات در آب باعث مي شود که نتوان از آن آب براي شرب استفاده کرد. براي همين استانداردي براي ميزان غلظت تعيين شده است. مثلاً در ايران و اروپا 50 ميلي گرم در ليتر تعيين شده، يا در امريکا سازمان حفاظت محيط زيست اين کشور، 45ميلي گرم در ليتر را مبناي استاندارد قرار داده است.» وي فاضلاب هاي خانگي، پساب هاي صنعتي و استفاده از کودهاي شيميايي در مصارف کشاورزي را دلايل اصلي آلوده شدن خاک و آب عنوان کرد و در توضيح بيشتر در اين باره گفت؛ «ما متاسفانه در شهرهايمان سيستم فاضلاب نداريم و فاضلاب هاي خانگي در چاه هاي جذبي ريخته مي شود. اين باعث مي شود که اول خاک آلوده شود و طبعاً غلظت نيترات آب هاي زيرزميني که يکي از منابع اصلي تامين آب است، بالا رود. از سوي ديگر ساخت و سازهاي مسکوني و صنعتي در حريم رودخانه ها هم باعث آلوده شدن آب رودخانه ها و در درجه بعدي آب سدها مي شود. استفاده از کودهاي شيميايي هم در زمين هاي کشاورزي تعادل نيترات طبيعي را به هم مي زند تا آخرين عاملي باشد که به کمک دو عامل قبلي آلودگي هاي نيتراتي را بيشتر از حد استاندارد کند.» اين مدرس دانشگاه بار ديگر ضمن تاييد آلودگي آب تهران، ميزان آلودگي را در مناطق جنوبي شهر، به دليل توپوگرافي زمين، بيشتر از ساير نقاط دانست و خواستار توجه بيشتر مسوولان براي جلوگيري از بحران آلودگي آب شد. اتمام طرح ساماندهي فاضلاب شهري، کنترل ساخت وسازها در حريم رودخانه و نظارت بيشتر بر کارخانه هاي توليدکننده کودهاي شيميايي، از جمله کارهايي است که مي تواند در کاهش آلودگي آب نقش قابل توجهي ايفا کند.موضوع آلودگي آب تهران به نيترات اولين بار نيست که مطرح مي شود. اما هر بار به فاصله چند روزي پس از انتشار خبري در اين باره اين موضوع با توجه به وسعت تاثير اجتماعي آن، به دلايلي از دايره اخبار مهم کنار گذاشته مي شود. هفته گذشته يکي از خبرگزاري ها براي دقايقي خبري روي سرخط اخبار خود گذاشت، اما بعد از لحظاتي بنا به دلايلي نامعلوم خبر مذکور از روي سايت اين خبرگزاري پاک شد. مديرعامل شرکت آب و فاضلاب تهران هم ابتداي امسال در جلسه شوراي شهر گفته بود؛ «30 درصد ساکنان جنوب پايتخت، در معرض استفاده از آب آلوده به نيترات قرار دارند.» بعد از انتشار اين خبر نيز سازمان بازرسي کل کشور ضمن هشدار درباره کيفيت آب شرب اعلام کرد ميزان نيترات موجود در آب بيش از حد استاندارد بوده و حتي در برخي از شهرستان هاي کشور فاجعه آميز است. در گزارش سازمان بازرسي آمده بود؛ «سنجش ميزان نيترات در بيش از پنج هزار حلقه چاه نشان مي دهد تنها 29 درصد آنها در محدوده استاندارد قرار دارند.» اما چند روز بعد خبرها تکذيب يا اصلاح شدند. داوود مولايي صحبت هاي خود در شوراي شهر را چنين اصلاح کرد که «من نگفتم 30 درصد ساکنان جنوب پايتخت آب آلوده مي خورند. خبرنگاران کم لطفي کرده اند، من در اظهاراتم بر اين نکته تاکيد داشتم که اگر اعتبارات لازم براي هرچه سريع تر پايان يافتن پروژه سد ماملو اختصاص نيابد، سه ميليون نفر در معرض آلودگي آب قرار خواهند گرفت و ما در حال حاضر مشکلي از اين ناحيه نداريم.» مولايي چندي بعد در گفت وگوي مفصل با «اعتماد» هم حاضر نشد اظهارنظر صريحي در اين باره کند. اين همه نشان از آن داشت که بنا به دلايلي از او خواسته شده هشدارهاي خود را تعديل کند و به نگراني هاي عمومي درباره مصرف آب آلوده در پايتخت دامن نزند.